Click the headline above to see the photo gallery!
Κάνετε κλικ στον τίτλο αυτού του άρθρου, για να δείτε περισσότερες φωτογραφίες!
Περπατόντας στη ΝΔ Κρήτη
Από την Ελαφόνησο στη Χώρα Σφακίων: Ένα «κλασσικό» trekking
Η διαδρομή αυτή έχει γίνει ένας προσφιλής προορισμός γιά περιπατητές από όλη την Ευρώπη (και όχι μόνο). Από Απρίλιο έως Οκτώβριο, κυρίως το Μάιο και το Σεπτέμβριο, συναντάς αρκετές ομάδες, χωρίς ωστόσο να γίνεται συνωστισμός (εκτός από το φαράγγι της Σαμαριάς που δέχεται και πλήθος από ημερήσιους επισκέπτες). Η επιτυχία της διαδρομής οφείλεται στη φυσική ομορφιά του τοπίου και τον εξωτικό συχνά χαρακτήρα του, το στενό συνδιασμό βουνού-θάλασσας, τη διατήρηση, συντήρηση και σήμανση των μονοπατιών, την ύπαρξη βασικής υποδομής στους ενδιάμεσους σταθμούς (καταλύματα και εστιατόρια σε γενικά προσιτές τιμές), τη δυνατότητα προσέγγυσής τους και οδικώς ή διά θαλάσσης, ώστε να μπορούν να στέλνονται οι αποσκευές από κατάλυμα σε κατάλυμα.
Ακολουθούμε βασικά τη χάραξη του Ε4 (στην Κρήτη υπάρχει γενικά η τάση όλα τα σηματοδοτημένα μονοπάτια να περιλαμβάνονται στο Ε4, ώστε συχνά να υπάρχουν παράλληλες διαδρομές). Μπορούν να γίνουν διάφορες παραλλαγές προσθέτοντας, αφαιρόντας ή τροποποιόντας κομμάτια της διαδρομής. Μπορεί ακόμη να συμπτυχθεί η διάρκειά της αλλάζοντας το ρυθμό περπατήματος.
Περιγράφω τη διαδρομή όπως περίπου την έκανα συνοδεύοντας μιά ομάδα Ευρωπαίων περιπατητών. Το ταξίδι μας ξεκίνησε στα Χανιά, όπου και καταλήξαμε ύστερα από δύο εβδομάδες. Το ίδιο το «trekking» διάρκησε δέκα μέρες.
Κυριακή, 18. 5. Γιά όσους δεν ξέρουν τα Χανιά αξίζει να παραμείνουν μιά μέρα συνδιάζοντας την επίσκεψη στην παλιά πόλη με μιά εκδρομή στη χερσόνησο Ακρωτήρι και ένα πρώτο περπάτημα από το Γκουβερνέτο στο Σταυρό. Παρέλαβα χθες βράδυ την ομάδα μου, 17 άτομα σύνολο. Έφθασαν με χωριστές πτήσεις από διάφορα μέρη της Γερμανίας και της Αυστρίας. Νεότερος είναι ο Τόμας, 30άρης, δικηγόρος και ασχολείται με τα ποινικά. Οι δύο κοπέλες μας είναι γύρω στα 40, η Ρεγγίνα δικηγόρος, χωρίζει ζευγάρια, η Μπεάτε δουλεύει στο γηροκομείο («Βασανίζω γέρους», κατά ιδίαν ομολογία). 40άρης και ο Μπούρκχαρντ, διαβητικός από παιδί κυκλοφορεί με το μετρητή ζακχάρου και την ένεση ινσουλίνης στην τσέπη. Το άλλο μας γεροντοπαλίκαρο, ο Μπερντ, είναι πολύ διακριτικός, τον θυμάμαι να κάθεται ντυμένος σε μιά πέτρα, αφού μας είχε δηλώσει πως πάει να κάνει ηλιοθεραπεία. Ο Ντιρκ, περίπου 60, θέλει να προπορεύεται, πήγε να χαθεί στο Γκίγκιλο και τη Φουρνωτή, μόλις που τον έβλεπα και πρόλαβα να τον γυρίσω πίσω. «Ερχόμουν στην Ελλάδα, μετά ήμουν παντρεμένους και είχα παιδιά, τώρα πάλι μπορώ και ταξιδεύω», δήλωσε. Ο Φριτς από το Σάλσμπουργκ είναι στρατηγός εν αποστρατεία, μικρόσωμος, ζωηρός, ευγενής, διαβασμένος και πολύ πολυλογάς. Από το Λιντς είναι η Ούτε, 60άρα, κακομαθημένη και διαρκώς παραπονούμενη. Ο Βολφ, ο άντρας της, έμαθε να ακούει σιωπηλά. Παλιός ορειβάτης, μένει συχνά διακριτικά τελευταίος. Ο Χάλγκε, πρόωρα συνταξιοδοτημένος πρώην διευθυντής σε μεγάλο ιπποφορβείο, ψηλός, κυνηγός, φίλος των όπλων και ίσως κρυπτοναζιστής, μου μιλάει με μεγάλη οικειότητα, περηφανεύεται πώς σκότωσε γκρίτσλυ στην Αλάσκα. Η γυναίκα του Μάγκντα ακόμα εργάζεται και είναι συγκαταβατική μαζί του. Ο Έκκχαρντ ήταν καπετάνιος, μετά διευθυντής στον ΟΑΕΔ, εύκολα αγανακτεί με το προσωπικό και τους συνταξιδιώτες του, τους ξένους που καταχρώνται τη γερμανική φιλοξενία, μάλλον άκακος κατά βάθος. Η γυναίκα του Μόνικα, πρώην νηπιαγωγός, μάλλον φοβισμένη σιγοντάρει και επιβεβαιώνει πρόθυμα τον άντρα της. Και οι δύο ξερακιανοί, 60άρηδες, από τη βόρειο Γερμανία. O Ρούντι, 64 χρονών, είναι ευγενής και γελαστός, προσέχει τη νεότερη και «ωραία» ξανθιά γυναίκα του, και αυτή πάντως μεγαλοκοπέλα. Ο Βόλφγκανγκ είναι γκαφαδόρος, ξεκίνησε με πονόδοντο (πριν αρχίσει η πρώτη εκδρομή τον πήγα στο νοσοκομείο), στη συνέχεια τον πείραζε η ζέστη και η ανηφόρα στις πρώτες πορείες, αργότερα παρουσίασε μυκητίαση στο στόμα και άντε να βρείς φαρμακείο στα Λευκά Όρη, τελικά έχασε και ένα μπατόν κατά την «αποβίβαση» στη Φουρνωτή. Με τη γυναίκα του Έλλεν φωτογραφίζουν εναλλάξ και είναι κοινωνικοί. Ο 18ος της παρέας δεν εμφανίστηκε: Φίλος της Μπεάτε, την παράτησε τηλεφωνικώς λίγες μέρες πριν.
Αφού άφησα το Βόλφγανγκ στο νοσοκομείο να περιμένει στα έκτακτα τον οδοντίατρο, γύρισα στο ξενοδοχείο. Το λεωφορείο είχε έρθει, και η ομάδα ήταν έτοιμη γιά αναχώρηση. Πρώτη στάση στούς τάφους των Βενιζέλων με την καλλίτερη θέα προς Χανιά. Λίγα λόγια γιά τον επιφανέστερο Νεοέλληνα πολιτικό, γιά τα δραματικά γεγονότα του 1897 που οδήγησαν στην αυτονομία, γιά την τελική ενσωμάτωση της Κρήτης μετά τους Βαλκανικούς πολέμους. Ύστερα συνεχίσαμε γιά Ακρωτήρι. Σύντομα έχουμε θέα από ψηλά προς τη Σούδα. Κάνουμε μικρή στάση στη μονή Αγίας Τριάδας Τσαγκαρόλα, δείγμα κρητοβενετσιάνικης αρχιτεκτονικής των αρχών του 17ου αιώνα. Κατόπιν ο δρόμος περνάει στενό βράχινο πέρασμα και τελειώνει στη μονή Γκουβερνέτο (21km από Χανιά), ενδιαφέρον επίσης δείγμα κρητοβενετσιάνικης αρχιτεκτονικής. Δίπλα υπάρχει μνημείο γιά τους εκτελεσθέντες από τους Γερμανούς Ακρωτηριανούς.
Το μονοπάτι κατεβαίνει προς το φαράγγι. Σε 10’ είμαστε στο σπήλαιο Αρκουδιά. Τόπος μινωικής λατρείας, αφιερώθηκε αργότερα στην Άρτεμη. Σήμερα υπάρχει εκκλησάκι χτισμένο στην είσοδο. Ο μεγάλος σταλαγμίτης στο μέσον θυμίζει αρκούδα. Από πάνω στάζει νερό και γεμίζει δεξαμενή. Τους μίλησα γιά τα σπήλαια ως τόπους λατρείας της μινωικής θρησκείας, το Δικταίο και το Ιδαίο Άντρο που και τα δύο διεκδικούσαν να είναι ο γενέθλιος τόπος του Δία. Πώς οι νέοι θεοί σφετερίζονται τα ιερά των παλαιοτέρων, πώς οι παλαιοί θεοί ταυτίζονται με τους νέους, γίνονται επίθετά τους. Πώς η Δίκτυννα (η μινωική θεά του όρους Δίκτυς) γίνεται νύμφη που πιάστηκε στα δίχτυα όταν πήδηξε στη θάλασσα καταδιωκόμενη από τον ερωτύλο Μίνωα, πώς τελικά κατέληξε επίθετο της Άρτεμης.
Σε άλλα 25’ φθάνουμε στην εγκατελειμμένη μονή Καθολικό που συνδέεται με τον Άη Γιάννη τον Ερημήτη, ένα από τους άγιους εκείνους πατέρες που έφερε ο Νικηφόρος Φωκάς γιά να ενισχύσουν τη χριστιανική πίστη, όταν ανακατέλαβε το 961 την Κρήτη γιά τους βυζαντινούς ύστερα από ενάμισυ αιώνα Αραβοκρατίας. Τους μίλησα γιά τα θαύματα του Αγίου που έσφαξε χιλιάδες Σαρακηνούς, ζωντάνεψε σφαγμένα αρνιά, πέρασε το πέλαγος καβάλα στο μανδύα του.
Περνάμε το γεφύρι, κατεβαίνουμε αμέσως αριστερά και ανεβαίνουμε το φαράγγι ακολουθόντας μπλε σήμανση. Αφού περάσουμε πλάτωμα συνεχίζουμε σε εμφανές μονοπάτι. Τοπίο βραχώδες και ξερό, φρύγανα, φτωχές βοσκές, τα δέντρα σπανίζουν. Σύντομα η σήμανση (που είναι πιά δυσδιάκριτη) αφήνει το μονοπάτι: Ανεβαίνουμε την πλαγιά μπροστά και αριστερά και πιάνουμε το διάσελο (σε 1h40’ από το Καθολικό). Κατεβαίνουμε λίγο απότομα, περνάμε μικρό φαράγγι, συνεχίζουμε σε χωματόδρομο. Μπροστά μας βλέπουμε το χωριό και την παραλία μας, σε μικρή πιά απόσταση. Παίρνουμε το μονοπατάκι δεξιά. Φθάνουμε στο Σταυρό, σε 1h10’ από το διάσελο.
# Μ. Γκουβερνέτο, 270m→ 10’: σπήλαιο Αρκουδιά, 190m→ 25’: M. Καθολικό, 85m→ 1h40’: διάσελο, 270m→ 1h10’: Σταυρός, παραλία. Σύνολο 3h25’ καθαρή πορεία (οι χρόνοι έχουν υπολογισθεί γιά ομάδα που περπατάει με μιά μέση ταχύτητα, τα υψόμετρα κατά προσέγγυση).#
Στο Σταυρό έχει γυριστεί μεγάλο μέρος του «Αλέξη Ζορμπά». Ο ταβερνιάρης του «Χριστιάνα» (που είναι ένας Ζορμπάς) επιδεικνύει το αγαλματίδιο του όσκαρ που πήρε ο Κακογιάννης. Κάναμε στάση γιά φαγητό και γιά μπάνιο. Το λεωφορείο μας περίμενε (υπάρχει και συγκοινωνία γιά τα Χανιά, που δεν απέχουν παρά 14km).
Το απόγευμα βγήκαμε βόλτα στην παλιά πόλη. Οι βενετσιάνικες αποθήκες ανακαινίζονται. Ο Άη Νικόλας έχει καμπαναριό και μιναρέ. Στο λόφο του Καστέλλο υπάρχουν λείψανα απ’ όλες τις εποχές: Θεμέλια από το μινωικό ανάκτορο, μεσαιωνικά και αρχαία τείχη, βενετσιάνικα, τούρκικα και νεότερα σπίτια. Η οδός Χαλήδων ήταν κέντρο της Οβριακής, σήμερα της Παλιάς Πόλης. Ο βενετσιάνικος Άγιος Φραντσίσκος φιλοξενεί το αρχαιολογικό μουσείο, από το παράθυρο βλέπεις μινωική και μυκηναϊκή κεραμική. Η μνημειακή μητρόπολη απέναντι, αν και νεότερη, είναι κτισμένη σε κρητοβενετσιάνικο ρυθμό. Η σταυρόσχημος στεγασμένη δημοτική αγορά είναι η καρδιά της πόλης. Ο Τοπανάς, ανάμεσα στο λιμάνι και τα δυτικά τείχη, είναι η περισσότερο βενετσιάνικη συνοικία. Από το ανατολικό λιμάνι είδαμε τη δύση και φάγαμε καλά στου Αποστόλη.
Δευτέρα, 19.5. Αντίο Χανιά. Φεύγουμε δυτικά, από τον παλιό, παραλιακό δρόμο. Το «Κακό Πουλί» δεν υπάρχει πιά! Το κατέστρεψε πέρσι κεραυνός. Μόνο το βάθρο έχει μείνει από το τελευταίο σωζόμενο ναζιστικό μνημείο. Ο Χάλγκε ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως γιά τη μάχη της Κρήτης. Τώρα είναι και η επέτειος: 21 Μαΐου του 1945 επιτέθηκαν οι Γερμανοί από αέρος, γιά να καταλάβουν το αεροδρόμιο του Μάλεμε και στη συνέχεια ολόκληρο το νησί. Συνάντησαν σθεναρή αντίσταση και είχαν βαριές απώλειες. Σε λίγο διασχίζουμε το Μάλεμε. Το παλιό στρατιωτικό αεροδρόμιο υπάρχει ακόμα. Στο γερμανικό νεκροταφείο πιό πάνω είναι θαμμένοι κάπου 5000 στρατιώτες. Σήμερα η περιοχή είναι τουριστική: Το ένα θέρετρο διαδέχεται το άλλο. Οι Κρητικοί αντιστάθηκαν γενναία σε όλους τους κατακτητές, μόνο στον τουρισμό παραδόθηκαν άνευ όρων.
Αφήνουμε τη χερσόνησο Ροδωπού στα δεξιά μας. Λίγο πριν το Καστέλλι γυρνάμε νότια. Ήσυχα χωριουδάκια, ελαιώνες, θαμνότοποι. Μετά τα Τοπόλια ο δρόμος διασχίζει το ομώνυμο φαράγγι. Εντυπωσιακή διαδρομή, μέχρι και από σήραγγα περνάμε, βγαίνοντας ψηλά δεξιά το σπηλαιοεκκλησάκι της Αγίας Σοφίας. Πιό κάτω φεύγει δεξιά δρόμος γιά το αναπαλαιωμένο παραδοσιακό χωριό Μηλιά. Σύντομα φεύγει αριστερά ο δρόμος γιά την Παλαιοχώρα. Είμαστε στα Καστανοχώρια. Διασχίζουμε κατάφυτη και ολάνθιστη κοιλάδα: Καστανιές, αριές, πικροδάφνες κ.α. πολλά. Σύντομα βρίσκουμε τον παραλιακό δρόμο που έρχεται από Καστέλλι (αυτόν ακολουθεί το Ε4, είναι θεαματικός αλλά όχι γιά περπάτημα). Συνεχίζουμε νότια και φθάνουμε στη Χρυσοσκαλίτισσα, 70km από Χανιά και κάναμε 1h 45’.
Το μοναστήρι είναι χτισμένο πάνω σε μικρό λόφο στην παραλιακή πεδιάδα. Από ψηλά δείχνει εντυπωσιακή η βραχώδης ακτή με τα τουρκουάζ νερά. Μόνος μοναχός έχει απομείνει ο Νεκτάριος. Φεύγουμε λίγο πριν την έφοδο των ημερησίων εκδρομών. Ακόμα 5km μας χωρίζουν από την Ελαφόνησο.
Αμμουδιές, αρμυρίκια και κεδροκυπάρισσα, επίπεδο νησί μπροστά όπου πας και περπατόντας, μυστήριο τοπίο. Έχει ήδη κόσμο και οχήματα, σε λίγο θα καταφθάσουν και τα λεωφορεία. Αρχίζει το περπάτημα, θα κάνουμε αργότερα το μπάνιο μας. Ακολουθούμε το Ε4, παραλιακά και προς τα ΝΑ. Ψηλά στο βάθος διακρίνεται το εκκλησάκι που θα περάσουμε και το ακρωτήρι που θα καβαλήσουμε. Περνάμε βράχια, βγαίνουμε σε αμμουδιά. Ροβινσώνες έχουν κατασκηνώσει κάτω από τα κεδροκυπάρισσα με τους φιδογύριστους κορμούς, τις ασημοπράσινες τριγωνικές βελόνες. Ανεβαίνουμε γιά λίγο φαραγγάκι με φλέβες γύψου και συνεχίζουμε τραβερσάροντας την πλαγιά πιό ψηλά. Προσεγγίζουμε την ακτή και ξανανεβαίνουμε. Στάση στη σκιά υπερκείμενου βράχου γιά κολατσιό. Ο Βόλφγκανγκ νιώθει αδυναμία, η οδοντική φλεγμονή και η αντιβίωση τον εξάντλησαν. Θα την βγάλει σήμερα, αλλά δεν θα περπατήσει αύριο. Μικρή στάση και στον Άη Γιάννη. Ωραία θέα από ψηλά προς την ακτή και μέχρι την Ελαφόνησο. Καβαλάμε τον κάβο και κατεβαίνουμε σε αβαθύ κλειστό κόλπο. Λίγα κατάλοιπα σώζονται από την αρχαία Βιένια: Δυό διαβρωμένοι κίονες κείτονται στην παραλία, και διακρίνονται ασαφή θεμέλια τείχους που κατεβαίνει από την πλαγιά. Μοναχικό δέντρο γιά σκιά. Αφού κάναμε μπάνιο στα δροσερά νερά, ανεβαίνουμε προς χωματόδρομο. Τα θερμοκήπια γυαλίζουν και στο βάθος διακρίνεται η Παλαιοχώρα που απέχει σχεδόν 10km. Από μονοπατάκι κατεβαίνουμε στην παραλία Κριού. Η ώρα είναι 16.30 και το λεωφορείο μας περιμένει. Περνόντας από Γκουντούρα θα πάμε οδικώς στη «Νύμφη του Λυβικού» (το Ε4 ακολουθεί την άσφαλτο).
# Ελαφόνησος, 0m→ 1h25’: 35m→ 30’: 0m→ 20’: Άη Γιάννης, 75m→ 35’: αρχαία Βιένια, 0m→15’: 65m→25’: παραλία Κριού, 0m. Σύνολο 3h30’ πορεία.#
Η Παλαιοχώρα είναι ευχάριστη πολιτειούλα, ζωντανή, διακριτικά τουριστική, αρκετά χτισμένη βέβαια, με λιμάνι, πεζόδρομο, πολλά μαγαζιά και καλή παραλία. Αφού ξεκουραστήκαμε λίγο στο απλό και μάλλον υπερτιμημένο ξενοδοχείο μας, φάγαμε καλά σε παραλιακή ταβέρνα. Ο Φριτς με ζάλισε με την πολυλογία του.
Τρίτη, 20. 5. Τις επόμενες μέρες θα περπατάμε βασικά πλάι στο Λυβικό Πέλαγος. Δυό φορές θα ανέβουμε προς το εσωτερικό και θα κατέβουμε πάλι.
Περνόντας από το κάμπινγκ συνεχίζουμε ανατολικά. Χωματόδρομος πάει μέχρι παραλία, όπου κάποιος φτιάχνει χωράφια και ετοιμάζει ρεστοράν. Ακολουθούμε το μονοπάτι που περνάει από πιό ψηλά, με ωραία θέα προς Παλαιοχώρα. Ξαναπέφτουμε στο χωματόδρομο. Μονοπάτι με μπλε σήμανση φεύγει αριστερά γιά το φαράγγι. Μετά την παραλία συνεχίζουμε σε βραχώδη ακτή. Σταματάμε σε όμορφη παραλιούλα γιά μιά σύντομη βουτιά. Μετά ανεβαίνουμε ψηλά προς διάσελο με πανοραμική θέα. Διασχίζουμε πλάτωμα και αφήνοντας δεξιά μας την κορφούλα Πυδαράκι κατεβαίνουμε προς Λισό.
Στην πλαγιά στέκουν τα ερείπια παρατημένου οικισμού. Χαμηλά υπάρχει νερό και πλούσια βλάστηση. Κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Κύρκου βρίσκονται τα περισσότερα ορατά κατάλοιπα της αρχαίας Λισού που υπήρξε κέντρο λουτροθεραπείας και λατρείας του Ασκληπιού. Κατεβήκαμε γιά μπάνιο στη μέτρια παραλία. Στο εκκλησάκι της Παναγίας έχουν εντοιχισθεί θραύσμαστα από αρχαία και παλαιοχριστιανικά ανάγλυφα. Γυρνάμε στον Άγιο Κύρκο και θα επισκεφθούμε την ανασκαφή του Ασκληπιείου λίγο πιό ανατολικά. Ο ναός των ρωμαϊκών χρόνων διατηρεί τμήμα από το ψηφιδωτό του δάπεδο. Καθήσαμε στη σκιά και τους μίλησα γιά το θεραπευτή θεό, γιό του Απόλωνα, που ξεκίνησε από τη Θεσσαλία σαν ήρωας γιατρός, κεραυνοβολήθηκε από το Δία όταν άρχισε να ανασταίνει και νεκρούς, ανέβηκε μετά θάνατο στον Όλυμπο ύστερα από πατρική μεσολάβηση. Οι πιστοί του συνέρρεαν στα Ασκληπιεία, λούζονταν και πλάγιαζαν μετά στα εγκοιμητήρια, γιά να ονειρευτούν το θεό και να τους θεραπεύσει.
Ανεβαίνουμε ζικ-ζάκ την πλαγιά προς ράχη με παλιά καμμένο δάσος. Καθήσαμε στη σκιά διασωθέντος πεύκου. Επανήλθα στους αρχαίους θεούς, τις τρείς γενιές τους, πρώτα τα προσωποποιημένα στοιχεία της φύσης, ύστερα οι Τιτάνες, τελικά οι Ολύμπιοι. Και στην ησιόδεια κοσμογονία στην αρχή δεν ήταν ο λόγος, αλλά «πρώτιστα χάος γένετο».
Κατεβαίνουμε σε φαράγγι πνιγμένο στις ανθισμένες πικροδάφνες. Στην έξοδό του αριστερά βρίσκεται το νέο λιμάνι της Σούγιας. Ακολουθεί το χωριό, με την όμορφη παραλία του. Απλός σταθμός φόρτωσης και εξαγωγής γιά τα προϊόντα της ενδοχώρας παλιότερα (ξυλοκάρβουνο, τυριά, δίκταμο), έγινε θέρετρο με την ανάπτυξη του τουρισμού και της οδοποιίας. Στη θέση του βρισκόταν η αρχαία Συία, λιμάνι της τότε σημαντικής Ελύρου.
# Παλαιοχώρα, 0m→ 1h: 40m→ 15’: παραλία→ 30’: 35m→ 15’: παραλιούλα→ 50’: διάσελο, 270m→ 1h: Λισός, παραλία→ 10’: Aσκλπιείο, 40m→ 20’: 170m→ 50’: Σούγια, 0m. Σύνολο 5h20’ πορεία.#
Στη Σούγια θα μείνουμε δύο βραδιές. Το μέρος «αναπτύχθηκε» ξαφνικά, κάποιοι πλούτισαν απότομα. Τα δωμάτια λίγα και μάλλον υπερτιμημένα. Πέρσι μου έλεγαν: «Θέλουνε δεν θέλουνε οι τουρίστες, θα έρθουν στη Σούγια». Κούνια που σας κούναγε. Εμάς, που δεν μέναμε μιά βδομάδα, από φιλανθρωπία μας δέχονταν. Φέτος τους είδα σκεπτικούς. Του χρόνου ίσως αλλάξουν γνώμη. Πάντως τα παιδιά στην ταβέρνα «Φιλοξενία» μας περιποιήθηκαν.
Τετάρτη, 21. 5. Σήμερα θα πάμε Τρυπητή. Παίρνουμε τον τσιμεντόδρομο απέναντι από το ξενοδοχείο «Φιλοξενία» που μόλις περάσει το ρέμα γίνεται χωματόδρομος. Ανεβαίνουμε την πλαγιά και στη διασταύρωση κρατάμε δεξιά (αριστερά πάμε γιά Κουστογέρακο, απ’όπου ο «ηπειρωτικός» κλάδος του Ε4 συνεχίζει προς Ομαλό ακολουθόντας μιά «αλπική» διαδρομή). Σε λίγο εμφανίζονται τα σημάδια του Ε4 (ο «παραλιακός» κλάδος, που μετά από αρκετά σκαρφαλώματα και περνόντας από Τρυπητή, Δώματα και Φουρνωτή βγάζει στην Αγία Ρουμέλη ύστερα από μία δυνατή ημερήσια πορεία). Σύντομα συνεχίζουμε σε μονοπάτι και μπαίνουμε σε δάσος κωνοφόρων που επεκτείνεται σε παλιές πεζούλες. Κατεβαίνουμε, περνάμε την έξοδο μικρού φαραγγιού, ανεβαίνουμε ξανά. (Το κρητικό τοπίο χαρακτηρίζουν απόκρυμνα βουνά, οροπέδια ανάμεσά τους, απότομα φαράγγια που σχημάτισε το νερό ζητόντας διέξοδο προς τη θάλασσα). Κάτω στη δαντελωτή, βραχώδη ακτή διακρίνεται μικρός μώλος και το εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου. Μικρή κατάβαση και ακολουθεί η ανάβαση, λίγο απότομη στην αρχή, προς το διασελάκι που ενώνει τον παράκτιο λόφο του Προφήτη Ηλία με τον κορμό των Λευκών Ορέων. Πίνουμε νερό σε πηγούλα και συνεχίζουμε προς το παλιό (βενετσιάνικο ή τούρκικο) οχυρό που στέκει στο διάσελο, σε υψόμετρο περίπου 300m.
H παράκαμψη δεξιά στην κορφούλα με το εκκλησάκι και το τριγωνομετρικό σημείο αξίζει τον κόπο: Στεκόμαστε κοντά στην απόκρημνη νότια πλαγιά που γκρεμίζεται κάθετα σχεδόν στη θάλασσα. Η θέα προς την ακτή είναι ιλιγγιώδης, ενώ στο εσωτερικό διακρίνεται το πάνω τμήμα του φαραγγιού της Τρυπητής και από πίσω οι κορφές Γκίγκιλος και Βολακιάς. Τους μίλησα γιά τον Ηλία που αναλήφθηκε στους ουρανούς πάνω σε πύρινο άρμα, τον Ήλιο που σέρνει τον πύρινο δίσκο με το άρμα του πάνω στον ουράνιο θόλο. Η ηχητική ομοιώτητα των ονομάτων ταύτισε τον Εβραίο άγιο με τον αρχαίο θεό, ανέβασε τη λατρεία του στις βουνοκορφές.
Γυρνάμε στο διάσελο και κατεβαίνουμε την απότομη σάρα στα ανατολικά. Στην πλαγιά αριστερά μας τα ερείπια εγκατειλειμμένου χωριού. Φθάνουμε στην έξοδο του φαραγγιού της Τρυπητής: Πλάτωμα με σπίτι, στάνη, εκκλησάκι. Εδώ βρισκόταν η αρχαία Ποικιλασσός. Εντυπωσιακή βράχινη «πύλη» ανοίγεται προς την παραλία. Συνεχίζουμε ανατολικά πάνω στη (δύσβατη) ακτογραμμή, ανάμεσα σε παράξενους πέτρινους σχηματισμούς: Τα βράχια είναι διάτρητα, «Τρυπητή» όνομα και πράγμα. Σύντομα φθάνουμε σε όμορφη παραλία, γλυκά νερά βγαίνουν μέσα από τα βότσαλα. Μείναμε γιά μπάνιο. Το απόγευμα μας γύρισε στη Σούγια σε δύο δόσεις η ταχύπλοη βάρκα που είχα παραγγείλει.
# Σούγια, 0m→ 30’: 150m→ 20’: 85m→ 20’: 150m→ 20’: 40m→ 25’: 95m→ 10’: 60m→ 50’: διάσελο, 300m→ 20’: Προφήτης Ηλίας, 400m→ 15’: διάσελο, 300m→ 45’: Τρυπητή, έξοδος φαραγγιού→ 15’: παραλία, 0m. Σύνολο 4h30’ πορεία.#
Το απόγευμα είδαμε την εκκλησία. Χτισμένη στα θεμέλια παλαιοχριστιανικής διατηρεί το ψηφιδωτό της δάπεδο με παραστάσεις από παγώνι, ιχθύ, δέντρα, σταυρό. «Προλάβαμε την Αρχαιολογική Υπηρεσία και την χτίσαμε», δήλωσε περήφανα ο Λευτέρης που μας την άνοιξε. Περίπου εβδομηντάρης, είναι ο μόνος από τους κατοίκους που γεννήθηκε εδώ, όλοι οι άλλοι κατέβηκαν από τα χωριά του εσωτερικού.
Πέμπτη, 22. 5. Σήμερα θα ανέβουμε το φαράγγι της Αγίας Ειρήνης και στη συνέχεια τη «βασιλική στράτα» μέχρι το οροπέδιο του Ομαλού.
Οδικώς πήγαμε μέχρι την έξοδο του φαραγγιού (4km άσφαλτος). Είναι κατάφυτο με πικροδάφνες και φασκόμιλο (η κοινή ποικιλία και η κρητική, με πιό έντονα μώβ λουλούδι και φύλλα κυματιστά). Το δάσος έχει συνέλθει από παλαιότερη πυρκαγιά. Το φαράγγι περπατιέται γενικά εύκολα, με κάποια σημεία πιό απότομα αλλά καλά διαμορφωμένα. Θα συναντήσουμε κι άλλους περιπατητές, που κυρίως κατεβαίνουν.
Δραπέτευσα γιά λίγο στον κόσμο των καθαρών αισθήσεων. Ρούφηξα τα χρώματα και τα αρώματα των λουλουδιών, άφησα το αεράκι να με ανατριχιάσει και θυμήθηκα μιά εσωτερική εμπειρία που είχα περνόντας μοναχός το ίδιο αυτό φαράγγι ένα καλοκαιρινό απόγευμα πριν από αρκετά χρόνια. Είχα γράψει τότε λίγες λέξεις σε ένα κομμάτι χαρτί, που έψαξα και το βρήκα: «Φύσηξε και ήρθε να σε διαπεράσει το κοσμικό πνεύμα / Λυτρώνοντάς σε από τα υπαρξιακά σου άγχη. / Κάθαρση.» Δες που ακόμη κι ένας ορθολογιστής, συγκινημένος από τη στοργική ομορφιά της φύσης, μπορεί να μπεί σε μυστικό πειρασμό.
Στο μνημείο γιά εκτελεσθέντα ήρωα των απελευθερωτικών αγώνων φεύγει δεξιά προς Ομαλό το«μονοπάτι των επαναστατών», που πιό ψηλά συναντάει τη «βασιλική στράτα». Στην είσοδο του φαραγγιού έχει καφενείο, κάναμε στάση, ήπια φρέσκο χυμό και ένα ποτήρι κρασί.
Ανεβαίνουμε στην άσφαλτο, γιά να την αφήνουμε αμέσως κάνοντας δεξιά. Περνάμε το γεφύρι και ακολουθούμε το καλντερίμι, τη λεγόμενη «βασιλική στράτα». Εγκατειλειμμένα χωράφια, θέα προς την ενδοχώρα, αρκετά πιό βόρεια ανεβαίνει και ο δρόμος. Περνάμε τη διακλάδωση με το «μονοπάτι των επαναστατών». Μικρό διάλειμμα πιό πάνω, στη σκιά μοναχικού δέντρου με παγκάκι. Βγαίνουμε στην άσφαλτο λίγο πριν το διάσελο δυτικά από τον Ομαλό. Οδικώς (περίπου 5km) θα πάμε στο περιποιημένο ξενοδοχείο μας «Νέος Ομαλός», όπου θα κάνουμε δύο διανυκτερεύσεις.
# Φαράγγι Αγίας Ειρήνης, έξοδος, 105m→ 2h45’: είσοδος φαραγγιού, 550m→ 1h30’: διάσελο, 1055m. Σύνολο 4h30’ πορεία.#
Το βράδυ στο εστιατόριο του ξενοδοχείου η ατμόσφαιρα είναι ορειβατική. Κάθονται άλλες δύο ομάδες, Γάλλοι και Γερμανοί. Φάγαμε φασολάδα και αρνί στο φούρνο και ήπιαμε κόκκινο κρασί.
Παρασκευή, 23. 5. Πάμε γιά Γκίγκιλο. Το λεωφορειάκι του ξενοδοχείου μας μετέφερε μέχρι το Ξυλόσκαλο σε δύο δόσεις (5km). O καιρός αμφίβολος, έβρεξε τη νύχτα. Μόλις έχει ανοίξει η είσοδος γιά το φαράγγι της Σαμαριάς (θα το κατέβουμε αύριο).
Ανεβαίνουμε στο τουριστικό περίπτερο και συνεχίζουμε προς ώμο. Εντυπωσιακά κυπαρίσσια με κορμούς φιδογύριστους αντιστέκονται στους καιρούς εδώ και πολλά χρόνια. Θέα προς το Γκίγκιλο και το φαράγγι, πιό πίσω οι κεντρικές, ψηλές κορφές των Λευκών Ορέων στεφανωμένες από ανεμισμένα σύννεφα. Κατεβαίνουμε, περνάμε μέσα από θεαματικό τρύπιο βράχο, φθάνουμε σε πηγή στα ριζά μεγάλης σάρας. Το μονοπάτι ανεβαίνει με πολλά ζικ-ζάκ τη σάρα προς το διάσελο ανάμεσα στο Γκίγκιλο και το Ψηλάφι. Μέχρι εδώ ακολουθήσαμε τη σήμανση του Ε4 που πάει τώρα δεξιά γιά Κουστογέρακο. Εμείς συνεχίζουμε την ανάβαση αριστερά, αποφεύγουμε περιφραγμένο βάραθρο, σκαρφαλώνουμε κάποια ελαφρώς αναρριχητικά σημεία. Η σήμανση δεν είναι πάντα σαφής.
Ώσπου να ανέβουμε έχει συννεφιάσει. Εδώ ειναι και η ομάδα του Δημήτρη και οι Αυστριακοί που συναντήσαμε στο Ακρωτήρι. Από την προκορφή με το λιθοσωρό περνάμε σκαρφαλωτά τη δολίνα προς την κορφή με το μεταλλικό σταυρό. Τα 2080m που λένε πολλοί χάρτες είναι υπερβολή, ποτέ το αλτίμετρο δεν μου έδειξε πάνω από 2000m. (Σε 1h30’ έως 2h πηγενέλα μπορείς να συνεχίσεις γιά Βολακιά, 2116m, με τριγωνομετρικό σημείο).
Ο καιρός είναι επιδεινούμενος, και σύντομα πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Ένα επίμονο χαμηλό βαρομετρικό εμπόδισε τις επόμενες μέρες άλλες ομάδες να ανέβουν. Στο τουριστικό περίπτερο ήπια μαλοτύρα (τσάι του βουνού) ρεμβάζοντας προς το φαράγγι και το Γκίγκιλο. Το βράδυ έβρεξε.
# Ξυλόσκαλο, 1205m→ 40’: 1470m→ 15’: 1425m→ 10’: πηγή, 1440m → 35’: διάσελο, 1650m→ 40’: προκορφή, 1920m→ 5’: 1895m→ 10’: Γκίγκιλος, κορφή, 1920m→ 2h10’: κατάβαση από τα ίδια. Σύνολο 4h45’ πορεία.#
Σάββατο, 24. 5. To φαράγγι ανοίγει στις 7.00. Περνάμε με τους πρώτους. Έχει λιακάδα και ωραίο, διάφανο πρωινό φως, επιβλητικός ο Γκίγκιλος από πάνω μας. Έχει Έλληνες εκδρομείς από αθηναϊκό φυσιολατρικό όμιλο. Κακώς άνοιξα συζήτηση με κυρία. Άκουσα κακοήθειες. Εσύ στον ανάπηρο δεν του λες «γιατί είσαι ανάπηρος;” Εκείνος όμως θα σου πει «γιατί δεν είσαι κι εσύ ανάπηρος;»
Απότομο αρχικά το κατέβασμα, σαν να βουτάς σε ένα μεγάλο σκιερό λάκκο. Δρακοντιές ορθώνουν το εντυπωσιακό τους άνθος ανάμεσα στα βράχια και τα κυπαρίσσια. Μόλις περάσουμε το ρέμα γιά πρώτη φορά (και έχει άφθονα ακόμη νερά) μετά από 1h15’, έχουμε κάνει και τη μισή υψομετρική διαφορά. Σύντομα φθάνουμε στο εκκλησάκι του Άη Νικόλα, στη συμβολή ρεμάτων και φαραγγιών. Στό εγκατειλειμμένο χωριό Σαμαριά (παραφθορά του Σάντα Μαρία, πιό πέρα σώζεται ο ναός της Οσίας Μαρίας) υπάρχει φυλάκιο του δρυμού και χώρος ανάπαυσης. Διατηρείται το σπίτι που φιλοξένησε κυβέρνηση και βασιλιά κατά τη φυγή τους το 1941. Είμαστε στο μέσο της διαδρομής και έχει συννεφιάσει. Έχουμε κατέβει τα ¾ της υψομετρικής διαφοράς.
Πριν το στενότερο σημείο ξέσπασε η καταιγίδα. Χώθηκα σε σπηλαιώδη κοιλότητα και περίμενα να περάσουν οι δικοί μου, να κοπάσει η βροχή. «Σιδηρόπορτες» λένε το στενό, το μοναχικό δέντρο κρέμεται ακόμη από πάνω του. Φθάνοντας στην έξοδο του φαραγγιού και τον έλεγχο των εισιτηρίων έχουμε διανύσει 13km, 1200m υψομετρική διαφορά. 45’ μας χωρίζουν από τη θάλασσα. Διασταυρωνόμαστε με τους εκδρομείς «Samaria, the lazy way» που έρχονται στην Αγία Ρουμέλη με το πλοίο, περπατούν μέχρι τις Σιδηρόπορτες και γυρίζουν πίσω: Παρέλαση ελαφροντυμένων και ελαφροϋποδυμένων τουριστών.
Περνάμε το παλιό χωριό. Απέναντι αριστερά σπηλαιοεκκλησία. Λίγο πριν μπούμε στην Αγία Ρουμέλη δεξιά εκκλησάκι χτισμένο πάνω στα ερείπια ναού του Απόλλωνα και της Άρτεμης. Ανήκε στην αρχαία Τάρα. Ψηλά από πάνω το βενετσιάνικο κάστρο. Το λιμάνι είναι πολύ κοντά. Ξενώνες και εστιατόρια. Ο οικοδεσπότης μας, ο Ρούσος, είναι μερακλής. Το βράδυ θα φάμε κατσικάκι μαγειρεμένο με γιαούρτι σε πήλινη κατσαρόλα και κατσίκι με λαχανικά και πολλά μυρωδικά στη γάστρα. Θα μείνουμε δυό βραδυές.
# Ξυλόσκαλο, 1205m→ 1h15’: 650m→1h15’: χωριό Σαμαριά, 335m→ 1h15’: Σιδηρόπορτες, 80m→30’: έξοδος φαραγγιού, 50m→ 30’: ναός Απόλλων, 5m→ 15’: Αγία Ρουμέλη, παραλία. Σύνολο 5h πορεία.#
Κυριακή, 25.5. Σήμερα θα κινηθούμε πάνω στο παραλιακό Ε4. Σε δύο δόσεις μας μετέφερε ο Ρούσος στη Φουρνωτή, μιά όμορφη παραλία στα δυτικά. Ο καιρός δεν επιτρέπει να φθάσουμε στα Δώματα, παραλία που βρίσκεται δυτικότερα, στην έξοδο του φαραγγιού του Κλάδου. Η «απόβαση» είναι περιπετειώδης, πώς να μη τσακίσουμε τη βάρκα ούτε και να πνίξουμε κανένα Γερμανό. Έχουμε φορέσει όλοι μαγιό. Οι απώλειες περιορίστηκαν στο μπατόν που έχασε ο Βόλφγκανγκ. Του έπεσε στη θάλασσα και μάταια το αναζήτησα με μάσκα και αναπνευστήρα.
Αφού κολυμπήσαμε, ανεβήκαμε τη δασωμένη ρεματιά, βατή αν και χωρίς σαφές μονοπάτι. Σε υψόμετρο περίπου 400m συναντήσαμε το Ε4. Συνεχίζουμε ανατολικά και καβαλάμε ώμο στα σχεδόν 500m. Βαθιά στο πέλαγος διακρίνονται σήμερα καθαρά Γαύδος και Γαυδοπούλα. Έχοντας παρέα μας τους γύπες κατηφορίσαμε προς Αγία Ρουμέλη.
Καθίσαμε σε σκιερό μέρος με θέα από ψηλά προς το χωριό, το κάστρο και την έξοδο του φαραγγιού, όπου στην αρχαιότητα υπήρχε μαντείο του Ταραίου Απόλλωνα. Τους μίλησα γιά το θεό και τη μαντική. Από τα νεκρομαντεία φθάσαμε στον Άδη, τα Ιλύσια πεδία και τον Τάρταρο, τον Προμηθέα, τον Επιμηθέα και την Πανδώρα. Ο έξυπνος της ιστορίας χάρισε στον άνθρωπο τη φωτιά και οι θεοί του φάγανε το συκώτι. Γιά να εξισορροπήσει τη μεγάλη ευεργεσία που παρελπίδα τους έγινε με το δώρο της φωτιάς, ο Δίας έστειλε τιμωρία στο ανθρώπινο γένος τη γυναίκα: Την Πανδώρα την πάντρεψαν με το βλάκα του παραμυθιού, που όμως είχε γερό συκώτι. Αυτά τα λέει ο Ησίοδος, η βίβλος των Αρχαίων.
# Φουρνωτή, παραλία→ 1h: E4, 395m→ 15’: 485m→ 1h45’: ΑγίαΡουμέλη, παραλία. Σύνολο 3h πορεία.#
Άλλη διαδρομή που μπορείς να κάνεις από Αγία Ρουμέλη: Σε 20΄ ανεβαίνεις από την αρχαία Τάρα στο κάστρο. Συνεχίζεις προς άλλο οχυρό πιό ψηλά, ακολουθείς μονοπάτι δυτικά, φθάνεις σε οροπέδιο και κατεβαίνεις το ρέμα της Φουρνωτής προς το Ε4.
Δευτέρα, 26.5. Φεύγουμε ανατολικά. Περνάμε το ρέμα της Σαμαριάς και συνεχίζουμε παραλιακά. Σε σχεδόν μιάμιση ώρα είμαστε στην εκκλησία του Αγίου Παύλου, με σπαράγματα τοιχογραφιών και την παράδοση πως κι εδώ βγήκε στη στεριά ο Απόστολος. Βρίσκεται πάνω από το ανατολικό άκρο της μακράς παραλίας που στη δυτική της άκρη είναι η Αγία Ρουμέλη.
Το μονοπάτι ψηλώνει, κινείται σε απόκρυμνες ακτές. Η πορεία γίνεται θεαματική. Ψηλά, στη διάτρητη από σπήλαια κάθετη πλαγιά που κοκκινίζει και μαυρίζει, φωλιάζουν γύπες. Ξαποσταίνουμε στη σκιά από ένα μοναχικό δενδρώδες πουρνάρι. Τους μιλάω γιά το Δία και την Ευρώπη, το Μίνωα και το Δαίδαλο. Φαντάζομαι το μπρούτζινο γίγαντα Ταλώ να περνάει από μπροστά μας με πελώριες δρασκελιές, να προλάβει να κυκλώσει το νησί σε 24 ώρες πετροβολώντας τους εχθρούς που πάνε να πλησιάσουν.
Στην έξοδο του φαραγγιού της Αράδαινας βρίσκεται η παραλία Μάρμαρα. Καθήσαμε στην ταβερνούλα λίγο ψηλότερα. Πρώτα κολύμπησα στα κρυστάλλινα νερά, μετά απόλαυσα ένα ποτήρι ντόπιο κρασί τρώγοντας ένα ντάκο. Από κάτω μας η μαρμαρένια παραλία διάτρητη από θαλάσσιες σπηλιές, και να λιάζονται λουόμενοι σε διάφορες διαβαθμίσεις του γυμνού, με φτωχό ωστόσο αισθητικό αποτέλεσμα.
Συνεχίζουμε παραλιακά αποφεύγοντας μονοπάτι που διακλαδίζεται αριστερά προς Λιβανιανά. Ψηλώνουμε λίγο και κατεβαίνουμε δυό φορές προς κολπίσκους με κτίσματα, τελικά φθάνουμε στο Λουτρό σε μία ώρα γεμάτη. Πρόκειται γιά κλειστό κόλπο τριγυρισμένο από ξενοδοχεία και εστιατόρια, χωρίς οδική πρόσβαση. F\B έρχεται από Χώρα Σφακίων και Παλαιόχωρα. Ο Δασκαλογιάννης, που έδωσε το όνομά του στο ξενοδοχείο μας και σε ένα F\B, είναι ο εθνικός ήρωας των Σφακιανών: Τον έγδαραν οι Τούρκοι μετά τα Ορλωφικά.
# Aγία Ρουμέλη, 0m→ 1h: 30m→ 20’: Άγιος Παύλος, 10m→ 15’: 85m→ 35’: 85m→ 5’: 55m→ 40’: 75m→ 5’: 65m→ 20’: 110m→ 20’: Μάρμαρα, παραλία→ 10’: 40m→ 10’: 0m→10’: 40→10’: 10m→ 10’: 55m→15’: Λουτρό, 0m. Σύνολο 4h45’ πορεία.#
Τρίτη, 27.5. Σήμερα θα κάνουμε μιά θεαματική κυκλική διαδρομή προς Ανώπολη, Αράδαινα, φαράγγι, Μάρμαρα, Λουτρό.
Στην ανατολική άκρη, πάνω από τα σπίτια, συνεχίζει το Ε4 προς Χώρα Σφακίων. Αμέσως αριστερά διακλαδίζεται το φιδωτό μονοπάτι που θα μας ανεβάσει σε διάσελο, στα ριζά χαρακτηριστικής κορφούλας με εκκλησία. Στα πόδια μας βόρεια το οροπέδιο της Ανώπολης, από πάνω οι Μαδάρες, γκρίζος ασβεστόλιθος με κηλίδες από χιόνι. Tην αεροπορική άποψη προς το Λυβικό και την ακτογραμμή διακόπτουν τα σύννεφα που περνούν συνέχεια δίπλα μας.
Αφού διασχίσουμε το μισοερειπωμένο οικισμό του Αγίου Δημητρίου, κατεβαίνουμε στην άσφαλτο. Προχωράμε λίγο δυτικά, γιά να αφήσουμε πάλι το δρόμο σε πλάτωμα με σπίτι και εκκλησάκι. Ακολουθούμε μονοπάτι αριστερά που γίνεται καλντερίμι και προχωράει γιά λίγο δίπλα σε χωματόδρομο. Θα διασταυρώσουμε την άσφαλτο λίγο πριν την Αράδαινα: Μπροστά μας το φαράγγι, πιό αριστερά η σιδερένια γέφυρα του δρόμου προς τον Άη Γιάννη, απέναντι το εγκατελειμμένο χωριό με την κάτασπρη εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Πριν μερικά χρόνια είχα πετύχει τις συντηρήτριες από το ΤΕΙ του Αιγάλεω να καθαρίζουν τις τοιχογραφίες του 14ου αιώνα: Μου είχαν αρέσει οι σκηνές από το βίο του Αγίου Νικολάου και ο παράδεισος από τη Δευτέρα Παρουσία.
Αφού φωτογραφίσαμε φαράγγι, γεφύρι και χωριό, κατεβήκαμε στην κοίτη. (Μπορούσαμε να ακολουθήσουμε και την άσφαλτο, να περάσουμε τη γέφυρα, την εκκλησία και να κατέβουμε από την άλλη πλευρά). Εντυπωσιακές κάθετες πλαγιές, στα σκιερά μέρη είναι ακόμη ανθισμένα τα ενδυμικά Πετρομαρούλα και Κρητικός Έβενος. Κατσίκια σκαρφαλώνουν γύρο μας. Κάθε φορά που περνάει αυτοκίνητο από πάνω μας, τραντάζεται η γέφυρα και πετάγομαι από το θόρυβο. Στα δύσκολα σημεία έχει διευθετηθεί μονοπάτι και καταργήθηκαν τα σχοινιά και οι ξύλινες σκάλες που υπήρχαν παλιότερα. Δεν απεφεύγεις πάντως κάποια μικροσκαρφαλώματα.
Σε περίπου 1h30’ από την Αράδαινα φεύγει αριστερά μονοπάτι προς Λιβανιανά. Περπατάμε τώρα ανάμεσα σε ανθισμένες πικροδάφνες και λιγαριές. Έχει ήλιο και κουφόβραση. Ψηλά στις απόκρημνες πλαγιές φωλιάζουν όρνια. Σε άλλη μισή ώρα θα βγούμε στα Μάρμαρα.
Μπάνιο στα πάντα κρυστάλλινα νερά. Φόρεσα μάσκα και αναπνευστήρα, βρήκα και έπαιξα με ένα χταπόδι. Μου έριξε μιά μελανιά και τρύπωσε κάτω από ένα βράχο. Περπατήσαμε ακόμα μιά ώρα μέχρι το Λουτρό.
# Λουτρό, 0m→ 1h40’: διάσελο, 640m→ 1h10’: φαράγγι Αράδαινας, 580m→ 10’: κοίτη, 480m→ 2h: Μάρμαρα, 0m→ 1h: Λουτρό. Σύνολο 6h πορεία.#
Tετάρτη, 28.5. Σήμερα έχουμε ελεύθερο πρωινό. Ο Φριτς είχε ζητήσει άδεια να φύγει νωρίς, να περάσει και το φαράγγι της Ίμπρου. Τι αντίρρηση να έχω; Θα πάρει μαζί του άλλους τέσσερις. Στο πρωινό τoυς έδωσα οδηγίες: Λεωφορείο ή ταξί από Χώρα Σφακίων γιά τους Κομιτάδες στην έξοδο του φαραγγιού, ανάβαση μέχρι την Ίμπρο στην είσοδό του, απ’ όπου θα περνούσαμε το απόγευμα με το λεωφορείο. Τελικά περπάτησαν μέχρι το ξενοδοχείο μας στ’ Ασκύφου.
Ξεκινήσαμε μεσημέρι και ακολουθήσαμε το Ε4 ανατολικά. Αφού περάσαμε δυό μικρότερες, φθάσαμε στην εκτεταμένη παραλία Γλυκά Νερά. Φυσάει και έχει κύμα. Σε τσιμεντένιο νησάκι έχει εστιατόριο, όπου πας από γεφύρι. Στα ριζά της απότομης πλαγιάς, στη δυτική άκρη της παραλίας γίνεται υδρομάστευση. Κολυμπήσαμε και συνεχίσαμε το περπάτημα. Το μονοπάτι συναντάει το δρόμο που ενώνει την Ανώπολη με τη Χώρα Σφακίων. Περπατήσαμε και μισή ώρα πάνω στην άσφαλτο μέχρι τη Χώρα.
# Λουτρό, 0m→ 15’: 60m→ 35’: 0m→ 10’: 45m→ 5’: Γλυκά Νερά, παραλία→ 25’: άσφαλτος, 100m→ 30’: Χώρα Σφακίων, λιμάνι. Σύνολο 2h πορεία.#
Από Χώρα Σφακίων έχει τακτική συγκοινωνία γιά Χανιά. Εμείς κάναμε άλλες δυό μέρες πρόγραμμα, με δύο διανυκτερεύσεις στ’ Ασκύφου, την τελευταία στα Χανιά: Την επομένη μιά κυκλική διαδρομή από Ασκύφου, 720m, στο οροπέδιο Νιάτο, 1175m, και στο καταφύγιο της Ταυρής, 1190m, 4h30’ πορεία. Την άλλη μέρα διασχίσαμε το φαράγγι του Δίκταμου, λίγο νοτιοδυτικά από τα Χανιά, κατεβαίνοντας από το Κατωχώρι μέχρι τον οικισμό Φαράγγι, περίπου 220m υψομετρική διαφορά σε 3h πορεία.
No comments:
Post a Comment