Από την Αθήνα στον Έβρο με το ποδήλατο

H ποδηλατική διάσχιση της Ελλάδας στα πλαίσια ενός μακρύτερου ποδηλατικού ταξιδιού από την Αθήνα στην Ολυμπιάδα του Πεκίνου

Οι ποδηλάτες του far (Forum Anders Reisen, Σύνδεσμος για ένα Διαφορετικό Ταξίδι) πέρασαν στις 8 του Μάρτη το πρωί τον Έβρο από τη γέφυρα των Κήπων. Έτσι ολοκλήρωσαν το ελληνικό τμήμα του ταξιδιού τους από την Αθήνα στο Πεκίνο, έχοντας διασχίσει κάπου 1400km, δηλαδή περίπου το 1/10 της συνολικής απόστασης, ενώ σκαρφάλωσαν συνολικά περίπου 16000m ανηφόρες.

Κεντρική ιδέα αυτού του ταξιδιού είναι να καταδειχθεί ότι ακόμη και ο γύρος του μισού σχεδόν κόσμου μπορεί να γίνει με ένα εναλλακτικό μεταφορικό μέσο όπως είναι το ποδήλατο, που ούτε ρυπαίνει, και γυμνάζει και δίνει τη δυνατότητα στον ποδηλάτη μιας πιο άμεσης προσέγγυσης του κόσμου.Την οργάνωση και εκτέλεση του ελληνικού τμήματος του ταξιδιού είχε αναλάβει η πολιτιστική εταιρία «γνώσις» που έχει έδρα την Αθήνα και είναι μέλος του far.

Στην επιλογή της διαδρομής δόθηκε έμφαση, η διέλευση να γίνεται δια μέσου τοπίων που προσφέρουν ξεχωριστή αισθητική απόλαυση στον περιηγητή, πάνω σε ήσυχους δρόμους και από τόπους με ιδιαίτερη ιστορική φόρτιση: Αθήνα- Μαραθώνας- Χαλκίδα- Θήβα- Δελφοί- Θερμοπύλες- Μετέωρα- Όλυμπος- Βεργίνα- Θεσσαλονίκη- Καβάλα- Φίλιπποι- Ξάνθη- Πόρτο Λάγος- Κομοτηνή- Έβρος.
Καθώς το όλο ταξίδι ακολουθεί ένα από τους δρόμους του μεταξιού, στο μυαλό μας ήταν συνέχεια η αλληλεπίδραση Ανατολής- Δύσης και τα σημεία συνάντησής τους, που στην Ελλάδα είναι πολλά: Στο Μαραθώνα, τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα επέδραμαν στρατοί από την Ανατολή. Από την Αυλίδα και την Ιωλκό ξεκίνησαν Αχαιοί και Αργοναύτες να αποικίσουν την Ανατολή, από την Πέλλα ο Αλέξανδρος για την κατάκτηση του κόσμου. Στη Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) πάτησε ο απόστολος Παύλος ευρωπαϊκό έδαφος. Σήμερα, διασχίζοντας τους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης βλέπεις δίπλα- δίπλα εκκλησιές και τζαμιά.
Επιπλέον δίνεται στον Ευρωπαίο ταξιδιώτη η δυνατότητα να συνειδητοποιήσει πού δημιουργήθηκαν κάποιες από τις έννοιες που αποτέλεσαν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού-δυτικού πολιτισμού: Στην αρχαία Αθήνα αναπτύσσονται πολιτική, δημοκρατία, θέατρο, φιλοσοφία και επιστήμες. Από τη Χαλκίδα πήγε το αλφάβητο στους Λατίνους. Στους Φίλιππους έγινε το πρώτο χριστιανικό κήρυγμα στην Ευρώπη.

Οι Γερμανόφωνοι ποδηλάτες μας έφθασαν στις 18 Φλεβάρη με πλοίο και λεωφορείο στην Πάτρα. Οδικώς συνεχίσαμε προς Αθήνα. Μια υπέροχη μέρα μετά τον πολύ πρόσφατο χιονιά, καθαρή ατμόσφαιρα, γαλάζιος ουρανός και θάλασσα. Οι δρόμοι μόλις έχουν (σχεδόν) ξεπαγώσει, το πρωί ταξίδεψα με το τραίνο γιατί δεν κινιόταν τίποτ’ άλλο.
Αρχίσαμε την ποδηλασία την άλλη μέρα στην Αθήνα, πατρίδα του Πλάτωνα, ιδρυτή της πρώτης Ακαδημίας και της ιδεαλιστικής φιλοσοφίας. Βεβαίως και ανεβήκαμε στην Ακρόπολη, που ήταν κλειστή μέχρι το μεσημέρι λόγω... παγετού. Στη Στοά του Αττάλου έδειξα στους ξένους μας μια κληροτίδα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Ναι, έτσι είναι η δημοκρατία: Τα αξιώματε κληρώνονταν, να πάρουν όλοι σειρά. Σήμερα που ψηφίζουμε, βγαίνουν συνέχεια οι ίδιοι.
Την επομένη πήγαμε εκδρομή στην Αίγινα. Δεν νοείται ταξίδι στην Ελλάδα χωρίς να δεις κι ένα νησί! Τέλειος ποδηλατικός γύρος με ιδανικές καιρικές συνθήκες: Από τη νεοκλασσική Χώρα στην τεράστια εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου, ύστερα στον υπέροχο αρχαίο ναό της Αφαίας, ψηλά ανάμεσα σε πευκόφυτους λόφους, και ξανά στη θάλασσα στην Αγιά Μαρίνα. Μετά πάλι αναβάσεις. Στο διάσελλο του Όρους έχουν χτίσει εκκλησία πάνω στα ερείπια του Ελλανίου Διός. Ωραία κατηφόρα και ξανά στο λιμάνι, λουσμένο σε διάφανο απογευματινό φως. Δύση από το κατάστρωμα του πλοίου στην επιστροφή.
Πέμπτη, 21 Φλεβάρη, ξεκινήσαμε από το Καλλιμάρμαρο μ’ ένα Μαραθώνιο. Ο αρχαίος οπλίτης δίπλα στον τύμβο των Αθηναίων κάνει τη χαρακτηριστική κίνηση: Σταθείτε! No pasaran! Χωμάτινη διαδρομή πάνω από τη λίμνη εξελίσσεται σε λασπομαχία με μεγάλη καθυστέρηση. Γρήγορο πέρασμα από το Αμφιαράειο, το αρχαίο ιερό του μάντη-θεραπευτή. Λίγο πριν τη Σκάλα Ωρωπού είμαστε δίπλα στον Ευβοϊκό. Στην Αυλίδα έχουμε πια νυχτώσει. Διανυκτέρευση στη Χαλκίδα, σε περιβάλλον που θυμίζει Eλληνικό Κινηματογράφο. Το πρωί ποδηλατούμε πρώτα δίπλα στον Ευβοϊκό, μετά στην Παραλίμνη. Μπήκαμε στο Βοιωτικό Κάμπο και περάσαμε από τη Θήβα, που ήταν πατρίδα του Οιδίποδα, της τραγικότερης ίσως μορφής της αρχαίας τραγωδίας. Εκεί κοντά γεννήθηκε και ο Πίνδαρος, ο διασημότερος αρχαίος λυρικός ποιητής, που μεταξύ άλλων ύμνησε ολυμπιονίκες. Στα ριζά του Ελικώνα, δίπλα στο ιερό άλσος των Μουσών βρίσκεται η Άσκρα, όπου γεννήθηκε ο Ησίοδος, που συνέγραψε τη Θεογονία, τη Βίβλο της αρχαίας θρησκείας. Μείναμε στη Λειβαδιά, γνωστή για το μαντείο του Τροφόνιου στην αρχαιότητα και έδρα φράγκικου και αργότερα καταλανικού δουκάτου τον ύστερο μεσαίωνα: Όταν οι Καταλανοί εξολόθρευσαν στη μάχη της Κωπαϊδας την ιπποσύνη της νότιας Ελλάδας και παντρεύτηκαν τις χήρες των ιπποτών, εφάρμοσαν δυναμικά την παροιμία «Να πεθάνουν οι πλούσιοι και οι γυναίκες των φτωχών».
Διασχίσαμε τον Ελικώνα και φτάσαμε στο μοναστήρι του Οσίου Λουκά, όπου μπήκαμε στις βυζαντινές εκκλησίες του και αντικρύσαμε τα θαυμάσια ψηφιδωτά. Από Δεσφίνα και τον ελαιώνα πήγαμε στους Δελφούς, περίφημο μαντείο του αρχαίου κόσμου, το κέντρο τις γης για τους Έλληνες της αρχαίας εποχής. Περνώντας από Αράχωβα όπου κυριακάτικα γινόταν το σώσε, καβαλήσαμε τον Παρνασσό και μείναμε στην ήσυχη Αμφίκλεια. Στην Τιθορέα μας χαρίσανε ένα ψωμί, κάτι που ενθουσίασε τους συμποδηλάτες μου. Από Μόδι και Μενδενίτσα διασχίσαμε το Καλλίδρομο, προσκυνήσαμε στις Θερμοπύλες και καταλήξαμε στα σχεδόν έρημα αυτή την εποχή Λουτρά Υπάτης. Την άλλη μέρα διαβήκαμε το Σπερχειό και διασχίσαμε την Όθρυ, τα μέρη της αρχαίας Φθίας, που ήταν η πατρίδα του Αχιλλέα. Μεσημέρι στη λίμνη του Σμόκοβο, κατηφόρα μέχρι το μεγάλο κάμπο και αρκετά επίπεδα χιλιόμετρα μέχρι την Πύλη, αληθεινή είσοδο από το Θεσσαλικό κάμπο προς τα βουνά της Νότιας Πίνδου. Το πρωί περπατήσαμε το παλιό γιοφύρι και μπήκαμε στο σταυρεπίστεγο βυζαντινό ναό της Πορτα-Παναγιάς. Σωστός κλειδοκράτορας, σαν τον Άγιο Πέτρο βαστούσε περήφανα το τεράστιο κλειδί ο φύλακας.
Στη συνέχεια πάμε Καλαμπάκα και Μετέωρα, όπου σκαρφαλώσαμε τους βράχους και πήραμε την ευχή των αγίων πατέρων. Ακολουθεί η πιο δύσκολη μέρα μας: 130km ποδηλασία και 2300m ανάβαση μέσω Δεσκάτης και Σαραντάπορου μέχρι το Λιβάδι Ολύμπου. Είμαστε φάτσα στην κατοικία των αρχαίων θεών, κάποιος νόμισε πως αντίκρυσε το Δία στο θρόνο του την ώρα που ο ήλιος έσκαγε ακριβώς πίσω από τις ψηλές κορφές του Ολύμπου. Ο αητός του πάντως αποτυπώθηκε στη φωτογραφία που πήρα. Και τώρα η πιο μακριά κατηφόρα μας, μέχρι τον κάμπο της Κατερίνης, και ξανά ανάβαση, προς Ελατοχώρι, μετά κατάβαση στη λίμνη του Αλιάκμονα και κάποτε φθάνουμε στη Βεργίνα, τις αρχαίες Αιγές. Το πρωί μπήκαμε στον τάφο του Φίλιππου. Ύστερα καμπίσια διαδρομή. Περάσαμε τον Αλιάκμονα και το Γαλλικό: Εδώ κάπου συμπληρώθηκαν τα πρώτα 1000km του ταξιδιού. Επισκευθήκαμε την Πέλλα, πρωτεύουσα του Φίλιππου και του Αλεξάνδρου. Από εδώ και μέχρι τη Θεσσαλονίκη πήγαμε με το μίνιμπας που μας συνοδεύει, ο δρόμος απολύτως ακατάλληλος για ποδηλασία.
Την άλλη μέρα περιηγηθήκαμε τη Θεσσαλονίκη, «συμβασιλεύουσα» την εποχή του Βυζαντίου, όπως σήμερα «συμπρωτεύουσα»: Αγναντέψαμε ξανά τον Όλυμπο από το Λευκό Πύργο και την Ακρόπολη, μπήκαμε στον Άγιο Δημήτριο και την Αγιά Σοφιά, σταθήκαμε μπροστά στην Αψίδα του Γαλέριου και θαυμάσαμε το χρυσό των Μακεδόνων στο αρχαιολογικό μουσείο. Κάναμε ένα ξεχωριστό δείπνο στο «Ούζου Μέλαθρο» πίνοντας... τσίπουρο. Αφήσαμε τη Θεσσαλονίκη με όλες τις τράτες να απεργούν δεμένες στην παραλία. Ανάβαση στο Πανόραμα και κατάβαση στις λίμνες. Στα στενά της Ρεντίνας ξέσκισαν τα σκυλιά του βασιλιά Αρχέλαου τον Ευριπίδη, λέει ο θρύλος. Εδώ συναντήσαμε δυο μοναχικούς Ιταλούς ποδηλάτες που πάνε από Βενετία στην Κίνα, στα βήματα του Μάρκο Πόλο. Μας συστήθηκαν ως ο Μάρκο και ο Πόλο. Περάσαμε κοντά από τα αρχαία Στάγειρα, πατρίδα του Αριστοτέλη, που υπήρξε «αυθεντία» επί παντός επιστητού για τούς Ευρωπαίους σοφούς του μεσαίωνα, και καταλήξαμε στην Ασπροβάλτα σχετικά νωρίς. Έκανα ένα ωραίο μπάνιο στην παγωμένη θάλασσα, στο βάθος ξεχωρίζει καθαρά ο κώνος του Αγίου Όρους.
Λίγο πριν τη γέφυρα του Στρυμώνα φωτογραφηθήκαμε με το μαρμαρωμένο Λέοντα της Αμφίπολης, ταφικό μνημείο παλινοστήσαντος Μακεδόνα βετεράνου των πολέμων του Αλεξάνδρου και των Διαδόχων. Στην Καβάλα σταθήκαμε μπροστά στο μνημείο του Παύλου και τον αδριάντα του Μεχμέτ Αλή, Αλβανού Οθωμανού από την Καβάλα που ίδρυσε κράτος και δυναστεία στην Αίγυπτο. Περπατήσαμε στην αγορά και ανάμεσα στις βασιλικές των Φιλίππων και βηματίσαμε στο καλντερίμι της ρωμαϊκής Εγνατίας. Το θρόισμα των φύλλων μας μεταφέρει ξανά την απειλή του νεκρού Ιούλιου Καίσαρα: «Οψόμεθα ες Φιλίππους!». Δυο φορές διασχίσαμε το Νέστο ποδηλατώντας σε ήρεμο λοφώδες τοπίο στους πρόποδες της Ροδόπης. Αγροτουρισμός στη Σταυρούπολη: Σ’ αυτές τις βιαστικές διασχίσεις πάντα στεναχωριέμαι που δεν καθόμαστε στις στάσεις μας για δυο-τρις μέρες, να δούμε τον τόπο. Αλλά ο χρόνος είναι πάντα σύντομος, όπως και η ζωή μας.
Καθ’ οδόν προς Ξάνθη είναι η μόνη φορά που βραχήκαμε διασχίζοντας την Ελλάδα τέτοια εποχή. Όλοι οι κακοί δαίμονες έχουν συνομωτήσει κατά των εχθρών μας! Σε πλατεία της πόλης αλλάζω τα βρεμένα. Κι ενώ ισορροπώ πάνω στο τρέιλερ με το ένα μπατζάκι στο χέρι, σταματάει ένα πενηντάρι πούλμαν δίπλα μας και αρχίζει να ξεφορτώνει ένα θηλέων! Σαν σκηνή από γκροτέσκα κωμωδία, οι ποδηλάτες μου ξεκαρδίστηκαν στα γέλια.
Πήγαμε στα αρχαία Άβδηρα, πατρίδα των ατομικών φιλοσόφων Λεύκιππου και Δημόκριτου. Ήταν η μόνη μέρα χωρίς πικνίκ: Καθήσαμε σε ψαροταβέρνα στο Πόρτο Λάγος. Απολαύσαμε το πέταγμα ερωδιών και φοινικόπτερων στα ήρεμα νερά της Βιστωνίδας. Συσκότιση στην Κομοτηνή: Είδες η ΔΕΗ! Ανατολίτικο παζάρι στις Σάπες: Μπουλούκια οι μουσουλμάνες με τις μαντήλες, και ανάμεσά τους μια κοπέλα με λυτά, μακριά ξανθά μαλιά. Ο καντινιέρης ήταν Πόντιος από την Αρμενία. Μικρή στάση στο φάρο της... Αλεξανδρούπολης.
Τελευταία διανυκτέρευση επί ελληνικού εδάφους στις Φέρες. Νυχτερινό προσκύνημα στη βυζαντινή Παναγιά Κοσμοσώτειρα, ενώ στην πλατεία ξεφαντώνουν οι μασκαράδες. Και ξημέρωσε η ογδόη του Μάρτη, άλλη μια λαμπρή μέρα... Πολύ πρωινή αναχώρηση για τα σύνορα. Φωτογραφίες πάνω στη Γέφυρα του Έβρου, στη «νεκρή ζώνη». Τούρκος φαντάρος έρχεται να φωτογραφηθεί μαζί μας, βγάζει κι ο ίδιος φωτογραφίες με το κινητό. Οι καιροί άλλαξαν (το ελπίζουμε)! Και σε μικροσκοπική νησίδα του ποταμού είδα νομίζω τον πιο ξέννοιαστο ερωδιό που έχω συναντήσει. Αποχαιρετισμοί, αγκαλιές μπροστά στο τουρκικό φυλάκιο. Να μή χαθούμε! Κάπου νιώθω λίγο άσχημα που δεν μπόρεσα ν’ αποφασίσω, ν’ ακολουθήσω κι εγώ μέχρι την Κίνα...
Τελικά ο παράξενος ταξιδιώτης μας, που οδήγησε την ομάδα στη διάσχιση της ηπειρωτικής Ελλάδας, φόρτωσε το ποδήλατο στο τρέιλερ, μπήκε στο λεωφορειάκι και μαζί με το συναγωνιστή, που ακολουθούσε τους ποδηλάτες όλο αυτό τον καιρό, πήρανε το δρόμο της επιστροφής.